Ağustos ayı başında Ukrayna’ya NATO üyesi müttefiklerin verdiği F-16’lardan birisi, Rusya’nın pazartesi günkü hava akınlarında düşürüldü.
Şimdiye kadarki en büyük hava hücumları ortasında sayılan Rus atağında en az 11 kişi hayatını kaybetmiş, Ukrayna kentlerinin altyapısında önemli tahribat meydana gelmişti.
Ukrayna ordusu, düşürülen F-16’da bulunan pilot Oleksiy Mes’in hayatını kaybettiğini duyurdu.
Böylece birinci sefer, Danimarka ve Hollanda’nın Ukrayna’ya ay başında teslim ettiği F-16’lardan birisi düşürülmüş oldu.
Savaş jetinin düşme nedeni tam olarak açıklanmadı. Ukrayna ordusu bunun direkt bir füze akınıyla gerçekleşmediğini pahalandırıyor.
Yapılan açıklamada, pilotun uçağı düşmeden evvel “üç Rus füzesi ve bir İHA’yı vurmayı başardığı” kaydedildi.
Ukrayna Hava Kuvvetleri, “Oleksiy, Ukraynalıları ölümcül Rus füzelerinden korudu. Ne yazık ki bu, hayatına mal oldu” açıklamasını yaptı.
Açıklamada, düşen uçağın tipiyle ilgili bir not bulunmasa da, askeri kaynaklar pilotun F-16 uçurduğu bilgisini BBC ile paylaştılar.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy de ABD üretimi F-16 jetlerinin Rus İHA’larını ve füzelerini düşürmek için havalandıklarını doğruladı.
Ukrayna’ya şimdiye kadar NATO müttefiklerinden 65 adet F-16 jetinin teslim edilmesi vadedildi.
F-16’lar, Batılı ülkelerin Ukrayna’ya sağladığı hudutlu sayıda karadan havaya füze sistemiyle birlikte çalışıyor.
F-16’ların Ukrayna’daki savaşa etkisi
ABD savunma devi General Dynamics tarafından tasarlanan ve birinci defa 1974’te havalanan F-16 “Savaşan Şahin” jetleri, on yıllardır dünya çapında birçok ülke tarafından kullanılıyor.
Yıllar içinde tasarımı ve donanımları tekraren güncellenen F-16, 2015’ten bu yana dünyanın en çok kullanılan sabit kanatlı savaş uçağı kabul ediliyor.
ABD imali jet, Türkiye dahil 25 farklı ülkenin hava kuvvetleri envanterinde bulunuyor.
Hafifliği ve çevikliğiyle ön plana çıkan F-16 kara hücumları, havadan keşif, karadan havaya füze rampalarını arama üzere birçok vazife icra edebiliyor.
Kiev’in hava kuvvetleri, hâlâ Sovyetler Birliği’nden kalma uçaklardan oluşuyor.
Ukrayna, sayı ve teknoloji olarak kendinden çok daha üstün olan Rus hava kuvvetlerine karşı ABD imali F-16’ları kullanmak istediğini savaşın başından bu yana vurguluyor.
F-16’ların, Ukrayna’da taarruzdan öte hava savunmasını destekleyici bir rol oynaması planlanmıştı.
Ukraynalı pilotların eğitimi ise bu teslimatta kıymetli soru işaretlerinden birisi olarak öne çıkmıştı. Bugüne kadar Batı menşeli savaş jetlerini hiç kullanmayan Ukraynalı pilotlar, farklı NATO ülkelerinde hızlandırılmış eğitimler alıyor.
Ancak uzmanlara nazaran birinci etapta Ukrayna’nın elindeki F-16 sayısı, jetleri uçurabilecek pilot sayısından fazla olacak.
Öte yandan teknolojik üstünlüklerine rağmen, F-16’lar bakım ve müdafaası uzmanlık gerektiren masraflı uçaklar.
Ukrayna’nın bu jetlerden olabildiğince az faydalanması için uğraşan Rusya, teslimatın aylar öncesinden ülkedeki havalimanlarını gaye almaya başlamıştı.
Ukrayna’nın hava üslerini ve içindeki F-16’ları korumak için elinde hudutlu sayıda bulunan Patriot ve NASAMS üzere gelişmiş hava savunma sistemlerini bu noktalara çekmek zorunda kalabileceği tartışılıyordu.
Bu da sivil yerleşim yerlerinin Rus ataklarına daha da açık hale gelmesine yol açabilir.